Yurt dışında okuyanlar/okumak isteyenler Orhan ÖRÜCÜ 23.08.2022

Yurt dışında okuyanlar/okumak isteyenler
Ertuğrul Orhan ÖRÜCÜ
23.08.2022
Yurt dışında okuyanlar içinde bir iki noktaya değinmekte yarar var.
Kayıt olunan programın mutlaka ve mutlaka YÖK tarafından tanınırlığı ve denklik koşullarına uygun olması gerekmektedir. Her alanda yaşanılan çürüme ne yazık ki yurtdışında okumaya ve buralardan sahte denklik belgeleri üretmeye de sıçramıştır.
ükseköğretim Kurulu, YURTDIŞI YÜKSEKÖĞRETİM DİPLOMALARI TANIMA VE DENKLİK YÖNETMELİĞİ için
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/12/20171205-4.htm
adresini izleyerek durumunuzu kontrol etmenizi eğitim-öğretim hayatı boyunca takip etmelisiniz.
Çok sayıda öğrenci yurt dışında eğitim görmek için çeşitli ülke üniversitelerine gitmeye çabalamaktadır. Eğitimin ticari bir meta haline gelmesi sonucu ortam bir sürü tüccar ile dolmakta, parasını, zamanını, emeğini harcayanlar aldıkları diplomalar için denklik başvurusu yaptıklarında acı gerçekle karşılaşmakta ve denklik belgesi alamamakta netice de ülkesinde mühendislik yapamaz durumda kalmaktadır.
İlk olarak her yıl yayınlanan ÖSYM Kontenjanlar Kılavuzunda yer alan yurtdışı üniversiteleri tercih ettiğinizi kabul ediyoruz. Bunu yapmadı iseniz yukarıda linkini verdiğimiz “YÖK YURTDIŞI YÜKSEKÖĞRETİM DİPLOMALARI TANIMA VE DENKLİK YÖNETMELİĞİ” içinde yer alan 5 rayting/sıralama kuruluşunda önerilen ilk 1000 (bin) içinde yer alan üniversiteleri umarız okumak için seçmişsinizdir.
Tercih ettiğiniz üniversitenin aşağıdaki 5 listeden herhangi bir tanesinde bulunması gerekmektedir. YÖK’ün dikkat ettiği ilk 1000 üniversite sıralaması listeleri şunlardır:
- CWTS Leiden Ranking
- Academic Ranking of World Universities (Shanghai)
- University Ranking by Academic Performance (URAP)
- QS World University Rankings
- Times Higher Education (THE) World University Ranking
4 kuruşunun ilk 1.000 (binde yer alan üniversite listesini toplu görmek için linkini tıklayınız.
Bu listenin dışındaki bir üniversite tercih etti iseniz, bunun da tanıma denklik için kuralları var, sonunda emeğinizin boşa gitmemesi için YÖK’ün ilgili sayfalarını ziyaret etmenizde yarar var.
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) artık yurtdışı diplomalarda pasaportları inceleyip öğrencinin o ülkeye gidip gelmediğini bile kontrol ediyor. Yani denklik vermeden önce ince eleyip sık dokuyor. Bu açıdan denklik mağduru olmamak için iyice araştırmakta yarar var.
Denklik konusunda aracılık yapan ve yanıltıcı bilgi vererek adayları zor durumda bırakıp, mağdur eden kurumlar konusunda da uyarılarda bulunan YÖK yetkilileri bu konuya şu sözlerle dikkat çekiyor: “Bu şirket ya da kişilerin itibarlı olmayan okulların sağlık bölümlerine kayıt yaptırma sözüyle Türk gençlerini yanlış yollara sevk ettiğine yönelik istihbaratlar geliyor. Gençlere, mezun olunduğunda Türkiye’den bir şekilde denklik alır gibi telkinlerde bulunulduğunu öğrendik. Özellikle sağlık alanında bu tür yerlerden alınan diplomalar sadece Türkiye’de değil, gelişmiş bütün ülkelerde de reddediliyor. Aman iyi araştırın, bunlara inanmayın.”
Aslında 2018 yılından itibaren tanıma ve denklikle ilgili birçok ayrıntı dijital ortama taşındı. Bir yükseköğretim kurumumun belli programından alınan diplomanın başka bir ülkede aynı programdan alınan diplomaya eşdeğer olduğu anlamına gelen “Diploma denklik belgesi” rahatlıkla e-Devlet üzerinden sorgulanıp, doğrulanabiliyor. O nedenle yurtdışı üniversitelere başvururken bu sorgulamanın yapılması çok önemlidir, okuyan arkadaşalar umarız bu sorgulamayı yapmışlardır.
Yurtdışındaki değişik ülkelerden çok farklı eğitim sistemlerine sahip yüzlerce yükseköğretim kurumundan alınan diplomalar değerlendirirken öncelikle diplomanın zorunlu kazanımları karşılayıp karşılamadığını ve mezun olunan bölümün asgari kalite standartlarını taşıyıp taşımadığını anlamak için bazı incelemeler yapılmaktadır. Başvuruların bir kısmı doğrudan denklik ile sonuçlanıyor. Meslek icrası gerektiren tıp doktorluğu, sağlık alanları, diş hekimliği, mühendislik, hukuk, öğretmenlik, mimarlık, eczacılık, veteriner hekimlik diplomalarıyla başvuru yapanlar ise seviye ve yeterliliklerinin belirlenmesine yönelik olarak Seviye ve Yeterlilik Belirleme Sistemi (SBYS) içinde sınav, staj, ders tamamlama vb. gibi uygulamalardan bir ya da birkaçına tabi tutuluyor.
Ayrıca denklik başvuruları sahte belge, tanınmayan okul ya da program, akademik teamüle ve mevzuata aykırı yatay ve dikey geçiş, eğitim görülen ülkede yetersiz kalış süresi ve eğitimin niteliğindeki yetersizlikler gibi nedenlerden dolayı da reddediliyor.
1998 yılından bugüne kadar toplam 4.875 kişinin başvurusu reddedildi. 2020’de 433, 2021’de 532, 2022’de ise 324 denklik reddedildi. Bugün itibari ile; denklik için başvuran 3 bin 419 kişi diplomasının teyidi için cevap bekliyor.
Diploma ve transkriptin alındığı üniversite önce teyit ediliyor. Bu işlem ilgili ülkede bulunan dış temsilciliklerimiz aracılığı ile yapılıyor. İl emniyet müdürlüğünden yurtdışı giriş ve çıkış bilgileri alınıyor, pasaportun işlem görmüş sayfaları ve varsa başka belgeler inceleniyor ve örgün eğitimin şartlarının sağlanıp sağlanmadığına bakılıyor. Diplomayı veren kurum, mezun olunan alan ve derece, eğitim süresi, ders içeriği, alınan AKTS, toplam eğitim ve uygulama saatini gösteren transkript ve varsa diploma eki ile ilgili diğer resmi belgeler üzerindeki detaylı inceleme, farklı üniversitelerde görev yapan öğretim üyelerinden oluşan alana özgü komisyonlar tarafından yapılıyor.
* Eğitime başlanılan yıl YÖK tarafından belirlenmiş sıralama kuruluşlarınca yapılan dünya üniversite sıralamalarının ilk 1000 dilimine giren üniversitelerden alınan diplomalar,
* YÖK’ün tescil yetkisi verdiği ya da tescil yetkisini kabul ettiği uluslararası kalite güvencesi kuruluşları tarafından akredite edilen programlardan alınan diplomalar,
* Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi Kılavuzu’nda yer alan yurtdışı programına yerleştirilmiş veya bu programlara yerleştirilen en son öğrencinin aldığı puanı alarak aynı yıl aynı programa kayıt yaptıranların aldıkları diplomalara, doğrudan denklik işlemi yapılıyor.
NE ZAMAN REDDEDİLİYOR
* Diploma YÖK tarafından tanınmayan bir kurumdan alınmışsa,
* Açıköğretim ve dışarıdan eğitim gibi devam zorunluluğu bulunmayan bir programdan mezun olunmuşsa,
* Eğitim-öğretim dönemi için öğrenim görülen ülkede bulunma süresinde eksiklik tespit edilmişse,
Toparlarsak bugün ya da şu anda bu yazılanlar için geç diyebiliriz ama yine de yapılacak işler var, YÖK üzerinden kendi durumunuzu mutlaka irdeleyin.